หน้าแรก > บทคาวมทั้งหมด > กระบองเพชร

กระบองเพชร ประโยชน์ดีๆ สรรพคุณเด่นๆ และข้อมูลงานวิจัย

Tags: กระบองเพชร, สมุนไพรลดน้ำหนัก, สมุนไพรรักษาโรค

กระบองเพชร งานวิจัยและสรรพคุณ 15 ข้อ

ชื่อสมุนไพร กระบองเพชร 
ชื่อวิทยาศาสตร์  Hoodia gordonii
ชื่อชั้นทางวิทยาศาสตร์
• ตระกูล Gentinales
• วงค์ Apocynaceae
• วงค์ย่อย Asclepindoideae
• เผ่า Stapeliae
• สกุล Hoodia
• ชนิด H.gordonii
• ชื่อทวินาม Hoodia gordonii
                                                                             

ถิ่นกำเนิดกระบองเพชร

กระบองเพชร

กระบองเพชร หรือชื่อเรียกทางวิทยาศาสตร์คือ Hoodia gordonii ต่อมาได้ถูกค้นพบและวาดภาพโดย พ.อ.โรเบิร์ตกอร์ดอนจาค็อบ ซึ่งค้นพบในบริเวณพื้นที่ใกล้เคียงของแม่น้ำสีส้ม ในช่วงประมาณ ค.ศ.1779 

           และระบุว่าเป็นประเภทที่เกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับ stapelia โดยแหล่งที่พบนั้นพบในทะเลทรายแถบแอฟริกาใต้ และนามีเบีย แต่พบมากในทะเลทราย Kalahari กล่าวกันว่าชนเผ่า San Bushman นำมาใช้เป็นพืชที่ใช้ในการเดินทางไกลไปในทะเลทราย หรือ การล่าสัตว์เพื่อช่วย ให้ไม่รู้สึกหิว และนำมาใช้นับพันปีมาแล้ว นี่เองจึงทำให้วงการแพทย์และนักวิทยาศาสตร์ให้ความสนใจศึกษาเป็นพิเศษว่ามี ส่วนประกอบอะไรในกระบองเพชรนี้ที่มีผลต่อความรู้สึกอยากอาหารเช่นเดียวกับสมุนไพรตัวอื่นๆ เช่น หญ้าดอกขาว เม็ดแมงลัก มะนาว 

ประโยชน์และสรรพคุณกระบองเพชร

  1. ช่วยลดการดูดซึมไขมันเข้าสู่ร่างกาย
  2. ช่วยสลายไขมันเก่า
  3. ช่วยควบคุมอาการอยากอาหาร
  4. ช่วยลดน้ำหนัก
  5. ไฟเบอร์คุณภาพสูง
  6. มีกรดอะมิโน
  7. มีวิตามินบี 3
  8. ช่วยลดโคเลสเตอรอล LDL
  9. ไตรกลีเซอไรด์ ต่อต้านอนุมูลอิสระ
  10. ช่วยลดความอ้วน
  11. อุดมด้วยวิตามิน ซี ,
  12. มีวิตามิน เอ
  13. ช่วยลดระดับน้ำตาล
  14. ควบคุมน้ำตาลในกระแสเลือด
  15. มีกรดอะมิโนที่จำเป็นลดการดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่เซลล์             

        กระบองเพชรที่มีสรรพคุณสามารถลดความอ้วนได้นั่นก็คือ กระบองเพชรพันธุ์ Hoodia Gordonii ทั้งยังมีการศึกษาค้นคว้าวิจัยในกระบองเพชรพันธุ์นี้ จากนักวิทยาศาสตร์และนักวิจัยทั่วโลกว่ามีคุณสมบัติในการลดน้ำหนักได้ ซึ่งกระบองเพชรพันธุ์นี้ถูกค้นพบโดย พอ.โรเบิร์ตกอร์ดอนจะค็อบ ในปี ค.ศ.1779 ซึ่งพบในทะเลทรายในแอฟริกาใต้ และนามีเบีย ชาว San Bushman ก็ได้มีการบริโภคพืชนี้มานานนับพันปีมาแล้ว ทั้งในรูปสดและนำไปตากแดดจนแห้ง แต่พวกเขาจะไม่บริโภคส่วนที่เป็นดอกและราก ชาว San Bushman เล่าว่าพวกเขาจะพกกระบองเพชรนี้ไปด้วยถ้าต้องออกล่าสัตว์ หรือ เดินทางไกลใน ทะเลทราย  เนื่องจากเป็นพืชที่ให้ปริมาณไฟเบอร์สูงมาก จึงมีส่วนสำคัญในการช่วย ควบคุมอาการอยากอาหาร (Appetite Control) และยังมีคุณสมบัติพิเศษ ที่จะเข้าไปจับกับโมเลกุลไขมันที่ลอยตัวอยู่เหนือกระเพาะอาหาร ทำให้ไขมันไม่สามารถดูดซับเข้าไปทางผนังลำไส้เล็กได้ และจะถูกกำจัดออกจากร่างกาย โดย การขับถ่าย นอกจากนี้ ยังช่วยรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้เป็นปกติ โดยมีกลไกที่ทำให้อาหาร ดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดได้ช้าลง จึงช่วยป้องกันภาวะน้ำตาลในเลือดสูงได้
 

ลักษณะทั่วไปของกระบองเพชร

คล้ายต้นกระบองเพชรโดยทั่วไปและ เป็นพืชอวบน้ำ (succulent) ซึ่งเป็นลักษณะที่สำคัญของพืช ในบริเวณที่มีความแห้งแล้วกันดาร จึงมีการสะสมน้ำไว้ในส่วนของต้น ราก และใบ จัดอยู่ใน กลุ่มพืชใบเลี้ยงคู่  Hoodia Gordonii
          กระบองเพชร มีหลายชนิด พบในทะเลทรายและบางชนิดอยู่ตามป่าธรรมชาติ หรือ สภาพแวดล้อมทั่วไป แต่ส่วนใหญ่จะพบตามทะเลทรายมากกว่า แต่มีเพียง 2 สายพันธ์ที่นิยมนำมาใช้สรรพคุณทางยา คือ 
           1. สายพันธ์ Hoodia Gordonii
           2. สายพันธ์ Opuntia ficus – indica
แต่ที่มีผลงานการศึกษาค้นคว้าวิจัย ในปัจจุบัน คือ สายพันธ์ Hoodia Gordonii
 

โครงสร้างของต้นกระบองเพชร

ส่วนใหญ่พบเจริญเติบโตในทะเลทรายที่มีสภาพภูมอากาศแห้งแล้ง ซึ่งมีวิธีในการพัฒนาตนเองเพื่อให้ดำรงชีวิตให้อยู่ได้ในสภาพที่โหดร้าย การนั้นก็คือ การพัฒนาเปลี่ยนแปลง โครงสร้างเพื่อให้เหมาะสมกับการอยู่รอด โดยการ
• ลดรูปของใบเปลี่ยนเป็นหนาม เพื่อลดการคายน้ำ หนามยังสามารถที่จะช่วยในการพรางแสง ลดความร้อนและยังช่วยป้องกันการถูกทำลายโดยการดัดแทะจากสัตว์ 
• สร้างส่วนที่มีลักษณะคล้ายไข (Wax) ปกคลุมส่วนผิวของลำต้น มีจำนวนปากใบ (Stoma) บนลำต้นจำนวนน้อย และมีลำต้นเป็น รูปทรงกลมซึ่งมีพื้นที่ผิวน้อยที่สุดเมื่อเทียบกับปริมาตร ทำให้มี การสูญเสียน้ำน้อยลง
• พัฒนาเนื้อเยื่อพิเศษในลำต้น มีลักษณะคล้ายฟองน้ำ ทำหน้าที่ในการเก็บรักษาน้ำ
• มีระบบรากฝอยอยู่ตื้นๆ ใกล้กับผิวดิน ในเวลากลางคืนอากาศ เย็นลงไอหมอกจะลอยตัวต่ำลงและควบแน่นกลายเป็นหยดน้ำที่ผิว ดิน ทำให้รากฝอยสามารถดูดซับความชุ่มชื้นจากอากาศและผิวดิน ไปใช้ได้อย่างรวดเร็ว
• บางชนิดมีการพัฒนาระบบรากให้มีขนาดใหญ่ เพื่อใช้เก็บสะสมน้ำและอาหารบางชนิดที่มีความพิเศษ สามารถ หดตัวดึงเอาลำต้นให้มุดลงไปใต้ก้อนกรวดหรือใต้ผิวดิน ช่วยลด ความร้อนและช่วยลดการคายน้ำโดยเฉพาะในหน้าร้อน
 

การขยายพันธุ์กระบองเพชร

การขยายพันธุ์กระบองเพชรนั้นสามารถทำได้ 3 วีธีคือ 1.การเพราะเมล็ด 2.การปักชำ 3.การต่อยอด เนื่องจากกระบองเพชร (Hoodia gordonii) นั้น เป็นพืชที่มีถิ่นที่อยู่ในทวีปแอฟริกา จึงไม่นิยมนำมาปลูกในไทย เนื่องจากสภาพแวดล้อมไม่เอื้ออำนวย และข้อมูลการขยายพันธุ์และการดูแลรักษา นั้นยังไม่เป็นที่แพร่หลาย
 

องค์ประกอบทางเคมีของกระบองเพชร

พืชชนิดนี้ ให้สารอาหารประเภทเส้นใย (fiber) สารต้านอนุมูลอิสระ และ Sterol glycosides

รูปภาพองค์ประกอบทางเคมีของกระบองเพชร

กระบองเพชร
P57 (glycoside) ที่มา : en.wikipedia.org/wiki 

กลไกการทำงานของสารในกระบองเพชร

สาร Sterol glycoside นักวิทยาศาสตร์ตั้งข้อสงสัยว่า เป็นสาร Sterol glycoside หรือไม่ที่มีผลลดความอยากอาหาร จึงตั้งสมมุติฐานไว้ว่า สาร Sterol glycoside นี้อาจส่งสัญญาณไปหลอกสมองส่วน Hypothalamus ว่าน้ำตาลในเลือดสูงพอแล้ว ไม่ต้องกินอะไรเพิ่มอีกแล้ว เพื่อสนับสนุนสมมุติฐานนี้ นักวิทยาศาสตร์ได้ทากรทดลองโดยน้ำสารสกัดจากกระบองเพชร (Hoodia gordoni)i (ซึ่งสารสกัดนี้ผลิตโดยบริษัท Phytopharm PLC ตั้งชื่อรหัสสารสกัดว่า P57AS3) ฉีดใส่ในสมองของหนูทดลอง แล้วตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงในสมอง ที่สุดก็พบว่ามีการเพิ่มขึ้นของระดับพลังงาน (ATP) ในสมองของส่วน Hypothalamus ถึง 150% นี่อาจเป็นสัญญาณหนึ่งที่บ่งบอกความเพียงพอในระดับพลังงานที่สมองต้องการ ขณะเดียวกันก็พบว่าหนูมีความต้องการอาหารลดลงถึง 60% จึงสรุปในเบื้องต้นว่า Sterol glycoside นี่แหละน่าจะเป็นสาระสำคัญที่ควบคุมความหิวได้

 ต้องกระบองเพชร

การศึกษาทางเภสัชวิทยาของกระบองเพชร

ผลการศึกษาประสิทธิภาพของสารสกัดของกระบองเพชร Hoodia gordonii ต่อความอยากอาหารและการลดน้ำหนักในมนุษย์ยังมีความขัดแย้งกัน โดยพบการศึกษาที่มีการใช้สารสกัดจากกระบองเพชร Hoodia gordonii ในมนุษย์จำนวน 2 การศึกษา
           • เป็นการศึกษาของบริษัท Phytopharm ในปี 2001 ซึ่งไม่ได้ตีพิมพ์เผยแพร่ แต่มีการรายงานว่า บริษัทได้ทำการศึกษาผลของสารสกัดจากกระบองเพชร Hoodia gordonii ในอาสาสมัครที่มีภาวะอ้วน ซึ่งถูกแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม (ไม่ระบุจำนวนในแต่ละกลุ่ม) โดยผู้ป่วยกลุ่มหนึ่งได้รับยาหลอก ส่วนอีกกลุ่มได้รับสารสกัดจากกระบองเพชร Hoodia gordonii หลังจากติดตามผู้เข้าร่วมการศึกษาเป็นระยะเวลา 15 วัน พบว่ากลุ่มที่ได้รับสารสกัดลดปริมาณความต้องการพลังงานต่อวันลง 1000 แคลอรี่ มีค่าเฉลี่ยพลังงานต่อวันเป็น 2200 แคลอรี่ และไม่มีการรายงานถึงอาการข้างเรียง

ขายส่งกระบองเพชร

           • ต่อมาในปี 2011 มีการศึกษาที่ได้รับการตีพิมพ์ Blom และคณะได้ทำการศึกษาประสิทธิภาพและความปลอดภัยของสารสกัดจากกระบองเพชรสายพันธ์ Hoodia gordonii ในผู้หญิงสุขภาพดีแต่มีภาวะน้ำหนักเกินโดยเป็นงานวิจัยเชิงทดลอง แบบสุ่ม และมีกลุ่มควบคุม หรือ Randomized controlled trial แบ่งอาสาสมัครออกเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มแรกจำนวน 25 ราย ได้รับสารสกัดจาก Hoodia gordonii 1110 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง และอีกกลุ่มจำนวน 24 ราย ได้รับยาหลอก ติตามเป็นระยะเวลา 15 วัน หลังสิ้นสุดการศึกษาพบว่าความอยากอาหารและน้ำหนักระหว่าง 2 กลุ่มไม่ไดแต่ต่างกัน แต่กลุ่มที่ได้รับสารสกัด Hoodia gordonii พบอาการข้างเคียงมากกว่ากลุ่มยาหลอก โดยอาการข้างเคียงที่พบได้แก่ อาการคลื่นไส้อาเจียน มีความรู่สึกที่ผิดปกติบริเวณผิวหนัง ความดัน และอัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น เอนไซม้ตับเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งจากผลการทดลองดังกล่าว สรุปว่าสารสกัดกระบองเพชรสายพันธ์ Hoodia gordonii ไม่ได้มีผลอย่างมีนัยสำคัญ ต่อความต้องการพลังงาน หรือ น้ำหนักตัวเมื่อเทียบกับยาหลอก แต่ยังเพิ่มอาการข้างเคียงอย่างมีนัยสำคัญ
 

การศึกษาทางพิษวิทยาของกระบองเพชร

เมื่อเดือนตุลาคม 2011 ยังมีประกาศเตือนจาก US FDA องค์การอาหารและยาจากประเทศอเมริกาให้หยุดใช้ “P57 Hoodia” ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์สกัดจากกระบองเพชร สรรพคุณลดความอ้วนและผลิตโดยบริษัท Hulkng Pharmaceutical โดยตรวจพบสาร sibutramine ซึ่งเป็นสารที่มีอันตรายเนื่องจากมีผลเพิ่มความดันโลหิต เพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ และมีความเสี่ยงต่อผู้ป่วยที่มีประวัติโรคหลอดเลือดหัวใจ หัวใจล้มเหลว หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือ โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน ซึ่งจากการศึกษาในด้านประสิทธิภาพในการลดน้ำหนักของสารสกัดกระบองเพชรยังมีความขัดแย้งกันอยู่ 


ข้อแนะนำและข้อควรระวัง

อาจมีข้อมูลไม่มากพอที่จะสรุปผลของสารสกัดกระบองเพชร Hoodia gordonii ส่วนอาการข้างเคียงที่พึ่งระวังได้แก่ อาการคลื่นไส้อาเจียน ความรู้สึกผิดปกติบริเวณผิวหนัง อัตราการเต้นของหัวใจ ความดันโลหิตที่เพิ่มขึ้น และเอนไซม์ตับเพิ่มขึ้น

เอกสาร อ้างอิงกระบองเพชร

1. ตะบองเพชร. สมุนไพรดอทคอม(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก http://www.samunpri.com.22ตุลาคม2015
2. Hoodia Gordonii.(ออนไลน์) เข้าถึงได้จาก http://en.wikipedia.org/wiki/Hoodia_gordonii
3. Wendy AM Blom; Salomon L Abrahamse; Roberta Bradford; Guus SMJE Duchateau; Winfried Theis; Antonia Orsi; Caroline L Ward; David J Mela (2011). “Effects of 15-d repeated consumption of Hoodia gordonii purified extract on safety, an libitum energy intake, and body weight in healthy, overweight women: a randomizeg controlled trial”. American journal of Clinical Nutrition. doi:10.3945/ajcn.111.020321.
4. Harriet Hall (November 8, 2011). “Weighi Loss Customers Are Being Hoodia-Winked”. Science-Based Medicine.
5. ภก.ยุพดี วยุพงษ์.สารสกัดจากกระบองเพชร.(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก http://glutacare.com
6. แนะนำเวฟไซต์ ลักษณะต้นกระบองเพชร,โครงสร้างต้นกระบองเพชร,อิทธิพลของกระบองเพชร.มหาวิทยาลัยนเรศวร.(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก http://student.nu.ac.th/noichaona/cactus/aboutus.html.
7. กระบองเพชร.อาหารเสริมสุขภาพจากสมุนไพรใกล้ตัว.(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก
http://www.greenclinic.in.th/healhherb/result_herb.php?herb_id=284&words=
8. ภก.ณัฐกานต์ ปลอดปล้อง.ตอบคำถามในกระดานถามตอบ ตอบปัญหาเรื่องโดยเภสัชกรหน่วยคลังข้อมูลยา. คลังข้อมูลยา มหาวิทยาลัยมหิดล.(ออนไลน์)เข้าถึงได้จาก http://www.phavmacy.mahidol.ac.th/newspdf/dicqa/3406.pdf.
9. Biom WA, Abrahamse SL, Bradford R, Duchateau GS, Theis W, Orsi A et al. Effects of 15-d repeated consumption of Hoodia gordoniipurified extract on safety, ad libitum energy intake, ang body weight in healthy, overweight women: a randomized trial. Am J Clin Nutr. 2011: 94; 1171-81.
10. U.S.Food and Drug Administration [internet]. USA. Available from: http://www.fda.gov/ohrms/dockets/dockets/95s0316-95s-0316-rpt0238-04-Hoodia-Gordonii-Tahiliani-vol173.pdf/
11. U.S.Food and Drug Administration [internet]. USA. U.S. Departme of Health & Human services [updated 2013 May 8]. Available from: http://www.fga.gov/Drugs/ResourcesforYou/Consumers/BuyingUsingMedicineSafely/MedicationHealthFraud/ucm276074.himl/